Prof. Dr. Nermin Güler
Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
Çocuk Alerji ve Astım Akademisi Derneği (ÇAAAD) Başkanı
Alerji, çevremizde bulunan ve alerjen denen çeşitli maddelere karşı bazı kişilerin gösterdiği aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Alerjen maddeler sağlıklı kişilerde herhangi bir ters reaksiyona neden olmazlar, sadece alerjiye eğilimli olarak tanımlanan atopik bünyeli kişilerde değişik hastalıkların ortaya çıkmasını tetikler. Çevremizde temas ettiğimiz alerjenler ağız yolu ile, deriden temasla ya da solunum yolundan hava ile vücuda girer. En önemlileri; en başta ev tozu akarları, polenler, hayvan tüyleri, küfler, çeşitli besinler ve böcek ısırıklarıdır.
Alerjik hastalıklar genellikle kronik seyirlidir ve genetik eğilim söz konusudur. Sıklıkları hem dünyada hem de ülkemizde son yıllarda hızla artmaktadır. En önemlileri, atopik dermatit, ürtiker-anjioödem, astım, alerjik rinosinüzit, anafilaksi, sindirim sistemi alerjileridir. Bu hastalıkların klinik bulguları kişiden kişiye değişir, hafif ya da ağır olabilir ve çevre şartları ile etkilenebilmektedir.
Atopik dermatit özellikle hayatın ilk birkaç yılında ortaya çıkan, kaşıntılı deri döküntüleri ile seyreden bir hastalıktır. Deride yaşa göre değişkenlik gösterir. Yanaklar, dirsek içleri, diz arkaları ve vücudun her bölgesi hastalığın ağırlığına bağlı olarak tutulabilir. Egzama terimi de kullanılmaktadır. Bu hastaların deri bariyeri bozuktur ve alerjenler ile uyarılmaktadır. Çevrenin ısısı, nemi gibi özellikleri ve psikolojik faktörlerle şikayetler artmaktadır.
Ürtiker de deride görülen etrafı küçük pembe, ortası basmakla solan döküntülerdir. Bazen göz, dudaklar, kulaklar gibi vücudun bağ dokusunun gevşek olduğu yerlerde şişliklere neden olur.
Solunum yolu alerjilerinin başında astım ve gelmektedir. Öksürük, hışıltı, balgam ve nefes darlığı en önemli bulgularıdır.
Alerjik rinosinüzit, daha çok üst solunum yolu hastalığı olup, astıma %70 oranında eşlik etmektedir. Hapşırık, burun tıkanıklığı, aşırı burun akıntısı ve burun kaşıntısı en önemli bulgularıdır.
Besin alerjileri çok değişik bulgularla karşımıza gelebilir. Deride en sık ürtiker-anjioödem ve atopik dermatit tablosunda karşımıza gelir. Ayrıca kusma, ishal, kabızlık, büyüme de gecikme gibi şikayetler de görülebilir.
Çok değişik bulgularla karşımıza gelebilen alerjik hastalıklar ne kadar erken teşhis edilirse tedavi başarısı o kadar yüksek olmaktadır. Bu nedenle aileler, çocuklarının doğduğu günden itibaren dikkatli davranmalı, gözlemlerini yaparak alerjik hastalıkların erken tanınmasına katkıda bulunmalıdırlar. Saptanan belirtiler ile ilgili uzman görüşü alınmalı ve gereken testler yapılarak çocuklar takibe alınmalıdır.
Son yıllarda alerjik hastalıkların farkındalığını arttırma çalışmaları yapılarak hastaların mümkün olduğu kadar erken teşhis edilmelerine çalışılmaktadır. Dünya Alerji Örgütü (WAO) 22-28 Nisan tarihlerini Dünya Alerji haftası olarak ilan etmiştir. Bu kapsamda Atopik Dermatit / Egzama: Döküntülü Kaşıntı sloganı ile bu yıl atopik dermatit konusu ele alınmaktadır. Hem ailelerin hem de hekimlerin atopik dermatit konusunda bilinçlendirilmesi ile atopik dermatit kontrol altına alınmakta ve hayat kalitesi yükselmektedir. Çocuk Alerji ve Astım Akademisi Derneği (ÇAAAD) da eğitim çalışmaları ile bu faaliyetlere destek vermektedir.
Prof. Dr. Nermin Güler, Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları Uzmanı.