Atopik dermatit (AD) çoğunlukla erken çocukluk çağında görülen, kronik tekrarlayan bir deri hastalığıdır. Sıklıkla deride kuruma, alerjenlere hassasiyet ve deri bariyerinin bozuk olması ile karakterize bir deri hastalığıdır. Hastalığın tanısında ayırıcı spesifik bir özellik veya laboratuvar testi bulunmamaktadır. AD tanısı Hanifin ve Rajka tarafından tanımlanan klinik bulgulara dayanılarak konulur. Bu kriteler;
Atopik Dermatit Alerjik Rinit ve Astım Birlikteliği
- Kaşıntı
- Deri bulguları
- Kronik ve tekrarlayan eğilim
- Aile de astım ve alerjik rinit hikâyesi
- 2 yaş altı başlangıç
Bu ana kriterlerin yanında birden çok minör kriter de bulunmaktadır.
AD hastalığın başlangıç yaşına göre 3’e ayrılır:
1. Erken başlangıçlı tip: En sık görülen ve 2 yaş altında ortaya çıkan tipidir. Erken başlangıçlı olan hastaların %50’sinden fazlasında astım gelişimine doğru gideceği, %75’inde de alerjik rinit gelişimine doğru gideceği kabul edilir.
2. Geç başlangıçlı tip: Ergenlik sonrası başlayan AD tipidir.
3. Yaşlılıkta başlayan tip: 60 yaşından sonra başlayan nadir görülen tiptir.
Astım kronik, tekrarlayan, hava yollarının ataklar halinde geçici tıkanıklığı ile karakterize bir solunum yolu hastalığıdır. Astımlı hastalarda çeşitli alerjenlere karşı solunum yollarında daralma ve tıkanma ile seyreden ataklar olur.
Alerjik rinit burun içi mukozasının çeşitli alerjenler tarafından uyarılmasıyla oluşan kronik bir hastalıktır. Hastalar da sıklıkla gözlerde yaşarma, burun akıntısı, hapşırık ve öksürük benzeri şikâyetler olur. Alerjik rinite en sık solunum yolu alerjenleri olan polenler sebep olur.
Atopik Yürüyüş Nedir?
Yaşamın erken yılında başlayan AD’ li hastalarda ilk olarak besin alerjisi gelişimi riski yüksektir. Çoğunlukla inek sütü, yumurta, fındık, fıstık ve susama karşı alerji vardır. Daha sonraki yıllarda ise ev tozu akarları başta olmak üzere solunum yolu alerjenlerine karşı hassasiyet görülür. Bunun sonucunda da alerjik rinit ve astım gelişimi görülür. Bu sürece atopik yürüyüş adı verilir.
Erken çocukluk döneminde AD ‘li çocuklarda besin alerjenleri tespit edilip önlem alınmalıdır. Aynı şekilde solunum yolu alerjenleri içinde önlem alınmalıdır. AD’ li çocuk hastaların ailelerine özellikle pasif sigara içiminin çocukta astım ve alerjik rinit gelişimi riskini arttırabileceği yönünde bilgiler verilmelidir. İleride gelişebilecek astım ve alerjik rinit riskini azaltmak için ev tozu akarlarına karşı koruyucu önlemler alınması gerektiği öğretilmelidir.
Sonuç olarak AD’ li çocuklarda özellikle erken yaşlarda başlayanlarda ileride astım ve alerjik rinit gelişim riski yüksektir. İleride oluşabilecek bu hastalıkları önlemek için aileler bu konuda bilgilendirilmeli ve gerekli önlemleri almaları sağlanmalıdır.
Dr. Murat KÜÇÜKTAŞ
Dr. Murat KÜÇÜKTAŞ, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi.